Sumando camiños

A actual rede de estradas peninsulares ten a súa orixe na que se desenvolveu durante os séculos XVI e XVIII, e esta, á súa vez nas antigas vías romanas [1].

Ao longo do tempo o trazado de camiños superponse aos xa existentes. Así atopamos tramos do Camino de Santiago sobre Camiños Reais. Un exemplo é a Vía Küning, unha variante do Camiño Francés que pasa por Lugo e que coincide co Camiño Real del Carlos III e coa Vía XIX.

Tamén o Camiño de Inverno ten parte do trazado na vía XVIII. Ambas rutas, a Vïa Küning e o Camiño de Inverno teñen en común a motivación, evitar os rigores do invierno do Camino Francés na zona de Cebreiro desviándose deste, un dende Ferrería de Valcarce e  outro dende Ponferrada; o primeiro polo norte e o segundo polo sur.

Outros camiños menos coñecidos partindo do país veciño, Portugal, son os da Geira e dos Arrieiros, e o Miñoto Ribeiro [2], ambos percorren o seu único parque nacional Peneda-Gêres [3]

Castro Leboreiro (Peneda-Gêres)

Toda a ruta dende o seu inicio en Braga (Portugal) ata o final en Santiago de Compostela pasa por lugares con gran valor paisaxístico e histórico, segundo resume o vídeo seguinte.


No caso da Vía da Prata trátase dunha histórica ruta romana que unía Mérida (Augusta Emérita) con Astorga (Astúrica Augusta), a partir desta fóronse creando outras variantes mais longas de sur a norte.
Un exemplo é a autovía A-66 que une Sevilla e Xixón, ou a ruta Xacobea da Vía da Prata, esta última ten dúas variantes ao chegar a Galicia na localidade de A Gudiña, unha por Verín e outra por Laza.


No desvío por Laza que vemos no vídeo anterior atravésase o Parque Natural do Invernadeiro, unha viaxe polas montañas de Ourense que non deixa indiferente a niguén e no que recentemente se sinalizaron os cruces e os miradores. Un dos mais fotografados é o Mirador do Bambán

Sinais na Venta da Capela na subida ao Mirador do Bambán

Encoro das Portas

Mirador do Bambán con vistas ao Encoro das Portas.


Moitos son os Camiños que conflúen en Santiago, e aínda que non todos son coñecidos nin están sinalizados e mapeados, forman parte da cultura popular e polo tanto dos nosos bens inmateriais.
E tarefa de todos vixiar que estes tesouros queden recollidos e non se perdan coidando da súa transmisión e difundindoos entre os mais novos.

Tarefas de aula

Para contribuir ao coñecemento dos distintos Camiños de Santiago proponse unha tarefa na que, distribuidos en equipos, se faga unha busca na rede de rutas que non sexan as que figuran na web oficial https://www.caminodesantiago.gal/
A continuación deberán indicarse, polo menos, tres elementos matemáticos desta ruta:
- Lonxitude
- Número de etapas das que consta
- Altitude máxima e mínima do trazado
A tarefa pode completarse cun mapa esquemático (tipo metrominuto [5]) no que se indiquen as tres magnitudes anteriores e un texto adicional coa historia da ruta elixida.

Xogos do Camiño

Durante a investigación desenvolvida para escribir esta entrada atopamos novas ideas para traballar na aula rutas e camiños. Unha das mais interesantes trata sobre o taboleiro do xogo da Oca [6] e a súa relación co Camiño de Santiago como un trazado oculto detrás das casiñas que o forman.
Este achado está descrito con todo detalle en distintos blogs do arquitecto lucense Carlos Sánchez-Montana que inclúen os elementos matemáticos vinculados á forma, imaxes e elementos. Para saber mais o mellor e leelo do propio autor en http://eltablerodelaoca.blogspot.com/
A imaxe extraída do blog é unha superposición do taboleiro da Oca sobre a Cartografía peninsular.
http://eltablerodelaoca.blogspot.com/2008/09/presentacion_28.html

Noutras webs como a da historiadora e guía Mónica Grille  https://guiacompostela.com/el-juego-de-la-oca-y-el-camino-de-santiago/ atopamos un taboleiro de elaboración propia e un mapa coas principais etapas do xogo:

Mapa tomado da mesma web [7]:



Outras versións do xogo [8]

Taboleiro da Oca na web https://www.elcaminoconcorreos.com/
Rematamos con este vídeo histórico que ben pode ser o comezo dun traballo para desenvolver de xeito interdisciplinar.

Para saber mais

[1] Uriol, José I. “Las Calzadas Romanas y los Caminos del Siglo XVI”. Revista de Obras Públicas, julio de 1985. Pág. 553 a 563.

Na web do Concello de Becerreá hai mais datos sobre o Camiño Real e a súa transformación ata a época actual

http://www.becerrea.net/portal/el_camino_real_de_acceso_galicia_0

Na web institucional www.turismo.gal pódese ler PR-G 141 RUTA DO OURO E DO CAMIÑO REAL.

"Se trata de una ruta circular que comienza en la aldea de Margaride, al lado del antiguo complejo minero Covas do Medo y que enlaza con el trazado del conocido como Camiño Real, señalizado como Camiño de Inverno."

https://www.turismo.gal/recurso/-/detalle/277249708/pr-g-141-ruta-do-ouro-e-do-camino-real?langId=es_ES&tp=6&ctre=23

[5] https://gl.wikipedia.org/wiki/Metrominuto
Oríxes do xogo da Oca

Entradas populares